«Սյունիքը սոսկ սահման չէ, այլ ողջ տարածաշրջանի ճակատագիր»
Քաղաքականություն
Past.am-ի զրույցը՝ վերլուծաբան Արմեն Հովասափյանի հետ՝ Սյունիքի անվտանգության, աշխարհաքաղաքական վերադասավորումների և ներքաղաքական մարտահրավերների շուրջ
– Պարոն Հովասափյան, վերջին շրջանում Սյունիքի թեման կրկին հայտնվել է քաղաքական և ռազմավարական օրակարգի առաջնագծում։ Ի՞նչ է փոխվել, որ անվտանգային վերլուծություններն այսքան կտրուկ են։
– Մենք արդեն վաղուց ունենք մի իրավիճակ, երբ Սյունիքի խնդիրը դադարել է լինել զուտ սահմանային հարց։ Այստեղ ձևավորվել է մի յուրահատուկ գոտի, որտեղ խաչվում են տարածաշրջանային կոմունիկացիոն, էներգետիկ ու ռազմաքաղաքական շահեր։ Դա նշանակում է, որ Սյունիքի ճակատագիրը որոշիչ է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ամբողջ Հարավային Կովկասի համար։
– Անվտանգության լրջագույն ռիսկերից է նաև թուրքական ուժերի հնարավոր ներկայությունը։ Ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ նման տեղակայումը։
– Եթե թուրքական սահմանապահներն ինչ-որ ձևաչափով հայտնվեն Սյունիքում, օրինակ՝ որպես «միջանցքի ապահովման ուժ», ապա գործ կունենանք պետականության փուլային կազմաքանդման հետ։ Դա կլինի ոչ թե պարզապես մարտավարական նահանջ, այլ Արցախի կորստից հետո պարտադրված նոր շրջափուլի սկիզբ։
Նման տեղակայումը նշանակում է Հայաստանի սահմանների փաստացի ձևախեղում, իսկ ավելի խորքային մակարդակում՝ ՆԱՏՕ – Ռուսաստան հնարավոր բախման նոր ճակատ՝ արդեն Հայաստանի ներսում։ Արևմուտքը ներկայումս ակտիվորեն աշխատում է Փաշինյանի իշխանության հետ՝ աջակցելով նրան թուրքական փաթեթները կյանքի կոչելու հարցում։
– Իշխանությունները շարունակում են խոսել «խաղաղությունից», բայց շատերը համոզված են՝ Սյունիքի շուրջ ծավալվողը՝ շատ ավելի մեծ վտանգ է պարունակում։ Ձեր գնահատականը։
– Այո, իշխանությունները փորձում են այս վտանգը փաթեթավորել «խաղաղության» գաղափարական պատյանի մեջ։ Սակայն իրականում մենք գործ ունենք տարածքային ամբողջականության կորստի գործընթացի հետ։ Օրինակ՝ Վահագն Խաչատուրյանի՝ «Մեղրու դարպասները պատրաստ ենք բացել» արտահայտությունը հստակ բացահայտում է, որ այդ քաղաքական ուղղությունը համակարգված կերպով տանում է դեպի թուրքական օրակարգի տիրաժավորում։
Հասարակությանը նախ սովորեցնում են կորուստների անխուսափելիությանը, ապա այդ ամենը վերածում քաղաքականապես անպարկեշտ փաթեթի։ Դա նաև տեղեկատվական պատերազմի գործիք է։
– Որքանո՞վ է այս ամենը փոխկապակցված երկրի ներսում տեղի ունեցող քաղաքական ու տնտեսական ճնշումների հետ։
– Առկա է հստակ շղթա։ Իշխանությունը, տեսնելով հնարավոր ազգային համախմբման միտումները՝ ընդդիմության, հոգևոր կառույցների կամ անկախ բիզնեսի շուրջ, փորձում է կանխել դրանք։ Պատահական չէ ընդդիմության սահմանափակումը, եկեղեցու նկատմամբ համակարգային հարձակումները կամ՝ Սամվել Կարապետյանի և նրա բիզնեսների դեմ իրականացվող քայլերը։
Փաշինյանի քաղաքականությունը հիմնված է հետևյալ հաշվարկի վրա՝ կանխել բոլոր հնարավոր ինքնուրույն կենտրոնների ազդեցությունը՝ լինի դա գաղափարական, հոգևոր, ֆինանսական, թե՝ տեղեկատվական։ Նա ուզում է ձևավորել հասարակություն, որը չունի հիշողություն, չունի սիմվոլիկ ուժեր, և վերածված է միայն հարկատու միավորների։
– Իսկ ընդդիմության դերակատարության ու հնարավորությունների մասին ի՞նչ եք կարծում։
– Սյունիքի թեման այսօր ընդդիմության համար ամենակարևոր հանգույցներից է։ Ի տարբերություն իշխանության՝ ընդդիմությունը հանդես է գալիս ինքնիշխանության վերականգնման օրակարգով։ Դա այն կետն է, որը կարող է վերածվել ազգային միասնության առանցքի։
Եկեղեցին, Սամվել Կարապետյանի նման հեղինակավոր գործիչները, անկախ խոշոր բիզնեսները կարող են դառնալ համախմբման շարժիչ ուժ։ Եվ հենց այդ պատճառով իշխանությունը նախապես փորձում է չեզոքացնել այդ առանցքները՝ կանխելով վերահսկողության կորուստը։
Սյունիքի ճակատագիրը միայն տեղի բնակիչներինը չէ։ Դա հայոց պետականության դիմադրողականության քննություն է։ Եթե այս փուլում ձախողվենք, ապա «խաղաղություն» կոչվող փաթեթը կդառնա լռակյաց համաձայնություն մի գործընթացի նկատմամբ, որը մեզ հեռացնում է անկախությունից։ Բայց եթե դիմադրենք, կարող ենք վերածնել այն ազգային կայունությունն ու ինքնագիտակցությունը, որի կարիքը հիմա առավել քան երբևէ ունենք։
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
4
5
