Ալիևը՝ վտանգավոր «կարմիր գծի» սահմանին․ Իրանն ու Ռուսաստանը կկանգնեցնեն նրան
ՎերլուծությունԻնչո՞ւ է Ռոհանին աջակցում Պուտինին արցախյան հարցում
Վերլուծություն
Իրանը և Ռուսաստանը սիրիական հարցում Աստանայի ձևաչափը ծառայեցնելով, փորձում են Թուրքիային հասկացնել, որ այն այլևս անելիք չունի Անդրկովկասում: Եվ, Ադրբեջանը հետևելով Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ մոսկովյան պայմանավորվածություններին, կարծես թե որոշել է կանգ առնել վտանգավոր «կարմիր գծի» սահմանին։
Օրերս, ՌԴ նախագահի մամուլի ծառայության փոխանցմամբ ՝ իրանական կողմի նախաձեռնությամբ, Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանիի հետ: Հեռախոսազրույցի ընթացքում քննարկվել են տարածաշրջանային խնդիրները, Իրանի միջուկային ծրագիրը, և իհարկե գլխավոր թեման եղել է Արցախի շուրջ տիրող իրավիճակը:
Վլադիմիր Պուտինը իրանցի գործընկերոջը մանրամասն ներկայացրել է Արցախա-ադրբեջանական շփման գոտում լարվածությունը թուլացնելու ուղղությամբ Ռուսաստանի տարած աշխատանքները , իրանական կողմն էլ իր հեթին հայտնել է, որ աջակցում է Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ԱԳՆ նախարարների եռակողմ խորհրդակցությունների արդյունքում՝ մարդասիրական նպատակներով հրադադարի հաստատումը։
Թեհրանը մշտապես ուշադրության կենտրոնում է պահում Արաքսի հյուսիսում տեղի ունեցող իրադարձությունները, քանի որ նա սահմանակից է արցախյան հակամարտության բոլոր երեք կողմերի `Հայաստանի, Ադրբեջանի և Արցախի հետ: Ինչ վերաբերում է հակամարտությանը, ապա Իրանը Ռուսաստանի նման երբեք չի միացել Հայաստանի շրջափակմանը, չնայած Բաքվի մեղադրանքներին, թե «իսլամական համերաշխություն» չկա: Եվ դա մի քանի պատճառ ունի։
Առաջինը։ Թեհրանը միշտ զգուշացել է Բաքվի և Անկարայի միջև ընդլայնվող ռազմաքաղաքական դաշինքից, որը նրանք օգտագործում են «Մեկ ազգ - երկու պետություն» կարգախոսի տակ։ Իրանը զգուշանում է, որ այն չտարածվի Իրանի հյուսիսային շրջաններում բնակվող ադրբեջանցիների վրա:
Ի դեպ, թուրքական «Անադոլու» գործակալությունը Արցախում ընթացող ռազմական գործողությունների թեժ պահին լուսաբանում էր Իրանում տեղի ադրբեջանցիների կողմից հակահայկական ցույցերի կտրուկ աճը։ Ցուցարարները պահանջում էին, որ Թեհրանը բացառիկ աջակցություն ցուցաբերի Ադրբեջանին: Սակայն ցույցերի ժամանակ Իրանի ոստիկանությունը պլաստիկ փամփուշտներ է կիրառել ցուցարարների դեմ՝ իրավիճակի ապակայունացումը կանխելու համար:
Երկրորդ պատճառին անդրադարձել է նաև թուրքական Cumhuriyet պարբերականը։ Խոսելով Անդրկովկասում Թուրքիայի ներթափանցման «խորության» մասին ՝ պարբերականը նշել է, որ ԱՄՆ-ը տարածաշրջանում Ադրբեջանին համարում է իր խաղաքարտերից մեկը, և հենց այս համատեքստում է Իրանն ընկալում տարածաշրջանում առկա աշխարհաքաղաքական իրավիճակը:
Իր հերթին, The National Interest ամերիկյան հրատարակությունը նշում է այն հանգամանքը, որ ի տարբերություն Թուրքիայի, Բաքուն այսօր լավ հարաբերություններ ունի Իսրայելի հետ։
«Բայց սա այսօր է, և վաղն ամեն ինչ կարող է փոխվել: Հետևաբար, Արցախի հիմնախնդիրը վաղուց անցել է ընդլայնված աշխարհաքաղաքական հարթության վրա, և Թուրքիայի անիվը Անդրկովկասի սայլին ամրացնելու Ադրբեջանի փորձը միայն սրում է իրավիճակը»,-գրում է պարբերականը:
Պատահական չէ, որ Իրանի նախագահ Ռոհանին մեծ վտանգ է տեսնում Արցախա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գոտում լայնամասշտաբ զինված բախումների մեջ: Ավելին, Իրանը ծայրաստիճան անհանգստացած է Թուրքիայի կողմից իր տարածքով վարձկանների և ահաբեկիչների Ադրբեջան տեղափոխումը:
Միջազգային լրատվամիջոցները ահազանգում են՝ Անկարան հերքում է նման մեղադրանքները։ Դա կարող է հանգեցնել նրան, որ Ռուսաստանն ու Իրանը այդ գործում ներգրավվեն արդեն ոչ միայն դիվանագիտական ճանապարհներով։ Իսրայելական The Jerusalem Post-ը գրում է, որ միջազգային հանրությանը մտահոգում է Թուրքիայի աշխարհով մեկ բռնկած ճգնաժամերը՝ (Փետրվարին և մարտին՝ Իդլիբ նահանգում, ապրիլին և մայիսին Լիբիայում, հունիսին և հուլիսին Իրաքում, հետո Միջերկրական ծովի Արևելյան հատվածում, սեպտեմբերին էլ Արցախում)։
Յուրաքանչյուր անգամ իր գործողությունները արդարացնելու համար Թուրքիան սկսում է պատմական ակնարկներ տանել։ Օրինակ՝ որպեսզի արդարացնի գործողությունները Լիբիայում, հայտարարել է, որ այնտեղ ևս կան թուրքեր, իսկ Արցախի մասով հայտարարում է , որ ադրբեջանցիների հետ նույն ազգությունն են և արդարությունը միասին են վերականգնելու։ Ինչպես միջազգային ԶԼՄ-են են ասում՝ արդյունքում Թուրքիան ստեղծել է «Քաղաքական բազմաշերտանոց բուտերբրոդ»։
Միևնույն ժամանակ Ալիևը չի կարող չտեսնել, որ Միջերկրական ծովի իրադարձությունները հանգեցրին՝ Հունաստանի, Կիպրոսի, Իսրայելի, Եգիպտոսի և Ֆրանսիայի սերտ համագործակցությանը։ Նա քաջ գիտակցում է, որ ադրբեջանական կողմի անդադար հրադադրի խախտոմը պաշտոնական Մոսկվայի կողմից ընկալվում է որպես մարտահրավեր Ռուսաստանի համանախագահությանը:
Աղբյուրը՝ Regnum.ru