Համանախագահության հարցն ու դաժան պատերազմը
ՎերլուծությունՕրերս Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը հրապարակավ հայտարարել էր, թե Թուրքիան ունի արցախյան կարգավորման գործընթաց ներգրավվելու նույնքան իրավունք, որքան Ռուսաստանը:
Ըստ էության՝ Էրդողանի հայտարարությունը հերթական անգամ վկայում է Թուրքիայի միջնորդական հավակնությունը և, թե իրականում, որն է եղել արդեն մեկ ամիս ընթացող պատերազմի գլխավոր շարժառիթներից մեկը: Պաշտոնական Անկարան փաստացի պահանջում է, որ ստանա միջնորդական կարգավիճակ և, թերևս, դա է դիտարկում չպատերազմելու գին: Հետևաբար, ստացվում է հրադադարի հասնելու պարզ մեխանիզմ. որպեսզի լինի հրադադար, պետք է կամ լինի Թուրքիայի համար լուրջ սպառնալիք, կամ բավարարվի նրա միջնորդական հավակնությունը: Առայժմ, արդեն մոտ մեկ ամիս, չկա այդ լուրջ սպառնալիքը:
Ակնհայտ է, որ Թուրքիան պատերազմում է Ադրբեջանի միջոցով և սպառնալիքներն ու ռիսկերը Ալիևի գլխին են: Նա չի կարող կանգնել և չի կարող առաջ գնալ: Այն, ինչ պետք է Անկարային՝ թույլ չտալ, որ անմիջականորեն մեծանա հենց իր վրա եղած պատասխանատվությունը, և թույլ չտալ, որ Ալիևն այսպես ասած «թռնի իր վրայից»: Թուրքիային, թերևս, կարող են զսպել տնտեսա-քաղաքական սպառնալիքները՝ պատժամիջոցների տեսքով: Սակայն թե՛ ԱՄՆ-ն, թե՛ Եվրամիությունը դեռևս որևէ կերպ չեն դիտարկում դրա առարկայական հնարավորությունը: Կդիտարկեն, թե ոչ, սա հարց է, որի դրական պատասխանն, իհարկե, անհավանական չէ, սակայն մյուս կողմից, կարծես թե, ավելի հավանական չէ, քան բացասականը:
Իսկ որքան է հավանականությունը, որ Անկարային կփորձեն տալ որևէ կարգավիճակ: Վլադիմիր Պուտինն, օրինակ, նախօրեին հայտարարեց, թե «գուցե արժե փոխել ձևաչափը մի քիչ», ինքը չգիտի, չի կարող ասել, բայց գուցե արժե: Նրա խոսքերով՝ գուցե արժե ներգրավել Մինսկի խմբի մյուս անդամներին, այդ թվում՝ Թուրքիային, որպեսզի ավելի օգտակար լինեն լուծում գտնելու հարցում: Դրանից առաջ, Պուտինի խոսնակ Պեսկովն էր հայտնել, որ Թուրքիայի միջնորդության հարցը կարող են լուծել միայն կողմերը՝ իրենց համաձայնությամբ: Ադրբեջանը, իհարկե, ոչ միայն դեմ չի լինի, այլ կողմ մի քանի ձեռքով ու ոտքով: Բայց Հայաստանի դեպքում պատասխանը, մեղմ ասած, բարդ է: Հայաստանը չունի որևէ պատճառ, որ կողմ արտահայտվի Թուրքիային որևէ կարգավիճակ տալուն: Միաժամանակ, ունի դրան ընդդիմանալու բազմաթիվ պատճառներ, արդեն նաև ուղիղ պատերազմն Արցախի դեմ:
Անի Ավագյան