Ռուսաստան-Թուրքիա հարաբերություններում ամեն ինչ նույն հունով չի ընթանում
Վերլուծություն
Երեկ Մոսկվայում տեղի էր ունեցել Փաշինյան-Պուտին-Ալիև եռակողմ հանդիպումը։Հանդիպման ընթացքում Պուտինը հայտարարել է, որ Ռուսաստանը Լեռնային Ղարաբաղում հետևելու է Մինսկի խմբի սկզբունքներին։ Պուտինի հայտարարությանն ի պատասխան` թուրքական կողմը պնդել է, որ ԼՂ հարցը պետք է լուծվի միայն Ռուսաստան-Թուրքիա-Հայաստան-Ադրբեջան կողմերի միջև։ Այս թեմայով Pressmedia.am կայքը զրուցել է թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանի հետ` պարզելու համար, թե ինչ է նշանակում թուրքական կողմի հայտարարությունը։
—Պարոն Իսպիրյան, երեկ Պուտինի հայտարարությանն ի պատասխան, թուրքական կողմը հայտարարեց, որ ԼՂ հարցը պետք է լուծվի Ռուսաստան-Հայաստան -Ադրբեջան և Թուրքիա կողմերի միջև և ՄԻՆՍԿԻ խումբ այլևս չկա։ Այս հայտարարությունը ինչի՞ մասին է խոսում։
— Երկար տարիներ Թուրքիան մշտապես փորձել է ցեխ շպրտել ՄԻՆՍԿԻ խմբի գործունեության վրա` Արցախյան հարցի կարգավորման հետ կապված։ Դա եղել է մշտապես, այդ թվում նաև պատերազմը սկսելուց հետո էլ անընդհատ շեշտել է, որ ՄԻՆՍԿԻ խումբը սպառել է իրեն, և Ադրբեջանը ստիպված ինքն է վճռելու իր հարցերը։ Իսկ Թուրքիայի երեկվա այդ հայտարարությունը` ՄԻՆՍԿԻ խմբի հետ կապված, նախորդ հայտարարությունների տրամաբանական շարունակությունն է։ Այո, Պուտինն ասեց այլ բան, իրենք՝ այլ բան։ Ռուսաստան-Թուրքիա հարաբերություններում ամեն ինչ նույն հունով չի ընթանում։ Իրենք հանդես են գալիս մի բլոկում, որպես, չգիտեմ, գործընկերներ, տնտեսական ինչ-ինչ շահեր ունեն, նաև որոշ չափով ռազմական շահեր կան, սակայն, ինչ-որ տեղ` այլ ոլորտներում, ունեն խիստ հակասություններ։ Դա մենք տեսնում ենք, և, թե Պուտինը, թե թուրքական կողմը շատ լավ գիտեն այդ մասին։ Սակայն այդ հակասություններով հանդերձ` փորձում են իրենց համագործակցությունը պահել ինչ-որ մակարդակի վրա։ Թուրքիայի հայտարարության մեջ չկա որևէ տարօրինակ բան։ Եվ ես որևէ տարօրինակություն չեմ տեսնում ոչ Ռուսաստանի, ոչ էլ Թուրքիայի հայտարարությունների մեջ, քանի որ վաղուց պարզ են երկու կողմի մոտեցումները և նույնիսկ այս համատեքստում որևէ տարօրինակ հնչեղություն չեն ստանում։
— Թուրքական կողմը երեկ հայտարարեց նաև, որ պատրաստ է հարաբերություններ հաստատել հայկական կողմի հետ, եթե Հայաստանը դադարի ցեղասպանության ճանաչման մասին պնդումները։ Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ նպատակ է հետապնդում թուրքիան։
— 2008-2009 թ-ից սկսած, երբ ֆուտբոլային դիվանագիտություն կոչված այդ առիթը եղավ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման փորձի համար, այդ ժամանակ ստորագրվեցին արձանագրությունները՝ առանց նախապայմանների կարգավորել հարաբերությունները։ Թեև հետագան ցույց տվեց, որ Թուրքիան գլխավոր նախապայման դրեց հենց Արցախի հարցի կարգավորումները։ Ավելի շուտ ոչ թե Արցախի հարցի լուծում, այլ նրանք այն ժամանակ պահանջում էին յոթ շրջաններից գոնե մեկ շրջան հանձնել Ադրբեջանին։ Բայց ներկայումս յոթ շրջաններից բացի՝ Արցախի տարածքից էլ են հանձնել Ադրբեջանին, այսինքն Թուրքիայի գլխավոր և միակ պահանջը, որը ներկայացվել էր՝ դա լուծված է և Թուրքիան ցանկացած պահի գործնականում կարող է հայտարարել, որ բացում է սահմանները։ Քանի որ վերջերս բազմիցս հայտարարություններ եղան, որ Թուրքիան Հայաստանի հետ կարող է հարաբերությունները կարգավորել։ Եվ ցեղասպանության պահանջից հրաժարվել որևէ մեկի մտքով չի կարող անցնել։
Անդրանիկ Սիմոնյան
1
2
3
4
5
1
2
4
5
3
5
