Ո՞վ կապրի Լեռնային Ղարաբաղում 2021 թվականին
ՎերլուծությունZen.yandex.ru-ն գրում է, որ թվում է, թե Ադրբեջանը շահել է, իսկ Հայաստանը տուժել: Երկրորդ ղարաբաղյան հակամարտությունն ավարտվել է Ադրբեջանի լիակատար հաղթանակով: Նա իր վերահսկողության տակ է վերադարձել Շուշի քաղաքը, 7 շրջանները և Լեռնային Ղարաբաղի մի մասը:
Իսկ ի՞նչ է լինելու այդ տարածքների ու Լեռնային Ղարաբաղի այն հատվածի հետ, որը գտնվում է ադրբեջանական բանակի լիակատար վերահսկողության տակ: Փաստն այն է, որ դա անմարդաբնակ տարածք է: Ադրբեջանցիները այն թողել են դեռ իննսունականների սկզբին, և հայերը երբեք չեն բնակեցրել այդ յոթ շրջանները` համարելով այն միայն անվտանգության գոտի, մի տեսակ բուֆեր, որտեղ կարելի է ամրապնդվել: Վերջին պատերազմից հետո հայերը սպասելիորեն լքել են Լեռնային Ղարաբաղի այն մասը, որն անցել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ: Տարածքի միայն «հայկական» մասում է առկա բնակիչների վերադարձ, բայց դժվար թե այդ անկլավի բնակչությունը լինի ավելի քան 100 հազար մարդը: Հայաստանն ինքն է դատարկվում, մարդիկ լքում են իրենց հայրենիքը՝ նախընտրելով ապրել Սոչիում, Մոսկվայում և Լոս Անջելեսում: Քչերն են ուզում մեկնել Արցախ, չնայած այն համարում են իրենց պատմական հայրենիքը:
Արդյո՞ք ադրբեջանցիները կկարողանան բնակեցնել ազատագրված տարածքները: Հայաստանից և Լեռնային Ղարաբաղից հարյուր հազարավոր ադրբեջանցի փախստականներ շուրջ երեսուն տարի առաջ հեռացել և բնակություն են հաստատել հիմնականում Բաքվի արվարձաններում: Նրանց կյանքը չի կարելի երջանիկ անվանել: Հիմա նրանք կարող են վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ և ազատագրված 7 շրջաններ, բայց արդյո՞ք կանեն դա: Բոլոր նրանք, որոնք տեսել են, թե ինչի են վերածվել Ադրբեջանի այդ հատվածի երբեմնի ծաղկուն քաղաքներն ու գյուղերը, հասկանում են, որ ներկայումս այնտեղ պարզապես անհնար է ապրել: Քանդված են տները, ենթակառուցվածքները, ճանապարհները: Տասնամյակներ շարունակ չեն եղել գործող ձեռնարկություններ: Ո՞ւր գնալ: Որտե՞ղ ապրել: Որտե՞ղ աշխատել:
Իլհամ Ալիևն արդեն իսկ հայտարարել է փախստականների մոտալուտ վերադարձի մասին, բայց ինչպե՞ս դա կարող է իրականացվել գործնականում: Այո, ադրբեջանական բանակը կկարողանա նրանց պաշտպանել, բայց միայն պաշտպանությամբ ամեն ինչ չի լինում: Նույնիսկ եթե նրանք տներ կառուցեն, իսկ որտե՞ղ աշխատեն: Մի՞ թե միայն ֆերմերային տնտեսությամբ զբաղվեն: Այն, որ պետք է բնակեցնել այդ տարածքները՝ բոլորն էլ հասկանում են: Բայց այնտեղ գնալ ցանկացողները շատ քիչ են: Եվ նրանց թիվը մեծացնելու համար, առաջիկայում, միջոցներ են ձեռնարկվելու: Սկզբից սոցիալական վճարներ վճարվելու են միայն այնտեղ վերաբնակվողներին: Բացի այդ, առաջին վերաբնակիչների թվում կլինեն թաղային, քաղաքային, համայնքային և իրավապահ մարմինների աշխատակիցները: Նաև շինարարներն ու կոմունալ աշխատողները կապրեն ու կաշխատեն այնտեղ: Այնտեղ շատ աշխատանք կա, նախ պետք է վերականգնել ավերված տները, վերականգնել կոմունիկացիաները, գցել ճանապարհներ, հիմնել ինտերնետային և կապի աշտարակներ և այլն: Էլեկտրաէներգիայի, շինարարությունների, բանակի, կոմունալ ծառայությունների աշխատակիցներ. դրանք հենց առաջին վերաբնակիչներն էլ կլինեն: Բայց նրանք նաև պետք է սնվեն, սովորեն, բուժվեն և առևտուր անեն: Այսպիսով, աստիճանաբար այնտեղ կհայտնվի լիարժեք կրթություն, առողջապահություն և առևտուր:
Տարիներ, գուցե տասնամյակներ կպահանջվեն, մինչ այդ տարածքները կկարգավորվեն: Դա ծախսատար է, բայց անհրաժեշտ: Արդյունքում ներկայումս հաղթանակից հետո Ադրբեջանը ստացել է նոր ազգային գաղափար, որն է իր արևմտյան տարածքների վերականգնումը և բնակեցումը:
Արմեն Սիմոնյան