Երկաթգծի բացումը տնտեսական էֆեկտը չի կարող ապահովել
ՎերլուծությունՄոսկվայում կայացած եռակողմ հանդիպումից հետո ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ հանդիպման ընթացքում քննարկել են Հայաստանից Ադրբեջանով դեպի Ռուսաստան և Իրան երկաթգծի բացումը, ինչը կարող է նպաստել ՀՀ տնտեսության զարգացմանը։ Այդ թեմայով pressmedia.am-ը զրուցել է տնտեսագետ Գագիկ Վարդանյանի հետ` պարզելու համար, թե երկաթգծի բացումը ինչ կարող է տալ Հայաստանին։
— Մոսկվայում կայացած եռակողմ հանդիպումից հետո հայտարարություն տարածվեց, որ քննարկվել է Հայաստանից Ադրբեջանով դեպի Ռուսաստան և Իրան երկաթգիծը կարող է բացվել և դա կնպաստի Հայաստանում տնտեսության զարգացմանը։ Ի՞նչ ակնկալիքներ կան:
— Խորհրդային տարիներին Հայաստանը այդ ճանապարհով ստացել է մեր բեռների 90%-ը, որով կարողացել է ապահովել տնտեսության այլ կառուցվածք։ Այս շրջափակումից ի վեր, փաստորեն, տնտեսությունը հիմնովին փոխվեց, քանի որ մեծաքանակ հումքատեսակներ և ապրանքատեսակներ հնարավոր չէր տեղափոխել, կամ շահավետ չէր։ Ըստ էության, տնտեսական առումով դա շահավետ ճանապարհ է։ Բայց խնդիրն այն է, որ մեր տնտեսությունը ներկայումս չունի այդ ծավալները և այն տնտեսական էֆեկտը չի կարող ապահովել։ Եթե մեր տնտեսությունը հասած լիներ մի մակարդակի, որ խորհրդային տարիների շրջանառությունը լիներ, իհարկե, շահավետ է, բայց դեռ երկար տարիներ մենք այդ երկաթգծի շահավետությունը չենք զգալու։ Մեր տնտեսության կառուցվածքը այնպիսին է, որ ծավալներ չկան, չկա զանգվածային արտադրություն։ Միգուցե հանքային ջրերը արտահանեն, մնացածը, ծավալային առումով, չունենք արտադրանք։
—Պատերազմը նպաստեց նրան, որ Հայաստանում սկսեցին մերժել թուրքական ապրանքները, և մի շարք գործարարներ դադարեցրին թուրքական ապրանքների ներկրումը և սկսեցին հայկական արտադրության ապրանքատեսակների վաճառքը։ Ի՞նչ եք կարծում, մենք հայկական ապրանքանիշների իրացման շնորհիվ հնարավորություն կունենանք զարգացնելու մեր տնտեսությունը։
— Հայաստանում վաղուց արտադրվում էր և բարձր որակի կոշիկեղեն, և տեքստիլ արդյունաբերություն։ Այդ ճյուղերը սկսել էին զարգանալ մինչև այդ որոշում կայացնելը։ Իսկ ընդհանրապես պարտադիր չի, որ ամբողջ ապրանքացանկը փոխարինվի տեղական արտադրությամբ։ Ի վերջո, կարելի է ընդլայնել ներմուծման աշխարհագրությունը, իսկ այդպիսի հնարավորությունները շատ են, մասնավորապես, «Աշխարհի ֆաբրիկայից»՝ Չինաստանից կարելի է ներկրել, քանի որ ամեն ինչ արտադրվում է այնտեղ` ցանկացած որակի, ցանկացած գնի։ Կա գին-որակ հարաբերակցություն, այսինքն` թուրքական ապրանքի ներկրման արգելք լինելու մեջ չկա որևէ խնդիր։ Պարզապես կան գործարարներ, ովքեր որոշ չափով սոցիալական խնդիր էին լուծում և գուցե նրանք ժամանակավոր որոշակի դժվարություններ ունենան, որը կարող են հեշտությամբ հաղթահարել։
Անի Սիմոնյան