Թակարդ «Բայրաքթար»-ների համար
ՎերլուծությունVpk-news.ru-ն գրում է, որ Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական բախումը հանկարծակի բռնկվեց և նույնքան արագ էլ մարեց, բայց խոսակցություններն այն մասին, որ ադրբեջանական կողմին հաղթանակ են բերել թուրքական «Bayraktar TB2» գրոհային անօդաչու թռչող սարքերը դեռ շարունակվում են: Արդյո՞ք դա այդպես է, և կարելի է արդյո՞ք «Բայրաքթար»-ը համարել մի տեսակ հրաշք զենք, որը ցանկացած իրավիճակում ապահովելու է ռազմաճակատի ցանկացած հատվածի հաղթանակը:
«Vpk-news.ru»-ի այս և այլ հարցերին պատասխանել է Ռուսաստանի Դաշնության Պաշտպանության նախարարությանն առընթեր հասարակական խորհրդի անդամ, պաշտոնաթող գնդապետ Վիկտոր Բարանեցը:
- Ո՞րն էր հայ-ադրբեջանական հակամարտության գոտում «Բայրաքթար»-ների օգտագործման մարտավարությունը:
- Այն բաղկացած էր երկու տարբերակից: Նախ թռչում են հետախուզական ԱԹՍ-ները, որոնք արձանագրում են հակառակորդի տեխնիկան և մարտական դիրքերը: Սա ի սկզբանե ապակողմնորոշել է հայկական կողմին: Այսինքն` կթռչեն, ապա կդադարեն թռչել: Ըստ ամենայնի, զինծառայողները այդպես են մտածել: Բայց բոլոր թիրախների բացահայտումից հետո սկսել են աշխատել հարվածային ԱԹՍ-ները: Որքան մեզ հայտնի է, նրանք ճակատի գիծ են հասել թևերի տակ կախված չորս հրթիռներով: Երկրորդ հերթին հակամարտության սկզբում հայկական կողմը մեծ նշանակություն չի տվել ԱԹՍ-ներին: Օրինակ, ռազմական տեխնիկան տեղափոխել են նույնիսկ ցերեկը և դրանով իսկ ապաքողարկել այն: Եվ այդ պատճառով էլ շատ թանկ են վճարել: Անկեղծ ասած, ադրբեջանական կողմը թուրք մասնագետների օգնությամբ, ամեն ինչ արել է հստակ և կոնկրետ: Նրանք իրականացրել են թիրախների համակարգված ոչնչացում: Բայց այն, որ այդ ամենի դեմ դժվար էր ինչ որ բան հակադրել, սխալ է: Եվ ահա թե ինչու: Իհարկե, հայկական կողմին հասցված վնասը մեծ է եղել: Բայց այդ պահին քչերն են ուշադրություն դարձրել Հայաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի առաջին առաջին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Տիրան Խաչատրյանի հայտարարությանը: Նա ասել էր, որ ԱԹՍ-ների առաջին թռիչքներից հետո ինչ-որ հրաշք է տեղի ունեցել. «Բայրաքթար»-ները սկսել են կա՛մ հպարտորեն ծեփվել գետնին, կա՛մ թռչել հայկական տարածք: Եվ դրան հաջորդել է պարզապես սենսացիոն հայտարարություն: Խաչատրյանը հայտարարել է, որ «Բայրաքթար»-ների ռմբակոծությունը դադարել է ամբողջ չորս օր:
- Իսկ ինչո՞ւ:
- Ինձ համար դա նույնպես մեծ առեղծված է: Իսկապես, ի՞նչ է տեղի ունեցել այդ չորս օրվա ընթացքում: Պատասխանն առաջարկել է ամերիկացի ռազմական փորձագետը, որը վերլուծություն է կատարել և եկել է այնպիսի եզրակացության, որն ամենայն հավանականությամբ հիմնավորված է տիեզերական հետախուզության տվյալներով: Նրա տեղեկություններով «Բայրաքթար»-ների էլեկտրոնային ուղեղների վրա լուրջ ուժ է ազդել: Ամերիկացիները ասում են, որ դա հենց անիծյալ ռուսներն են արել, որոնք նստել են իրենց ՌԵՊ համակարգերում ու դեպի հայկական կողմ տարել ԱԹՍ-ները: Դա եղել է թե չի եղել. մեր դատելու խնդիրը չէ: Բայց մեզ հաջողվել է ձեռք բերել մի քանի սարքին, ինչպես ասում են` տաք «Բայրաքթար»-ներ: Նրանք հայտնվել են մեզ մոտ և գտնվում են Ռուսաստանի ռազմական հետազոտական ինստիտուտներից մեկում:
- Բայց հետո թռիչքները վերսկսվեցին ...
- Այո, դրանք վերսկսվեցին, չնայած կրկին ոչ երկար ժամանակով: Ինչպես հայտնի է դարձել, թուրքերը այն ժամանակ գտել են հակաթույն. նրանց հաջողվել է պաշտպանություն ապահովել ՌԷՊ-երի ազդեցությունից: Բայց այդ հակազդեցությունը տևել է մոտ երկու օր, մինչև անհայտ ՌԷՊ միջոցները կրկին արգելափակելով բոլոր ռադիոալիքները սկսել են «Բայրաքթար»-ներին նստեցնել կամ շեղել ուղղությունը: Հետո կնքվել է զինադադարը:
- Իրականում քանի՞ «Բայրաքթար» է խփվել: Այդ առթիվ կան տարբեր լուրեր, անգամ այնպիսի լուր, որ ոչ մի ԱԹՍ չի վնասվել: Իսկ իրականու՞մ:
- Փաստացի մոտ 15 ԱԹՍ է խփվել, կամ ստիպողական վայրէջք կատարել: Այդ թիվը անհիմն չէ: Գոյություն ունեն մի շարք հետազոտական և հետախուզական հիմնարկներ, որոնք հատուկ հետևում են ընկած (խփված) թռչող սարքերին, ներառյալ հրթիռներին ու ԱԹՍ-ներին: Նրանք վարում են օդային թիրախների ոչնչացման վիճակագրությունը, օրինակ «SIPRI» ինստիտուտը (Շվեդիա): Այսպիսով, նրանք տալիս են տապալված «Բայրաքթար»-ների քանակը ամբողջ աշխարհում և, մասնավորապես, ռազմական գործողությունների գոտիներում: Կարելի է եզրակացնել, որ Լեռնային Ղարաբաղում 13-ից 15 նման ԱԹՍ-ներ են խփվել, որոնց լավագույն պահպանված նմուշները, կրկնում եմ, ուսումնասիրում են ՀՕՊ ակադեմիայի մեր մասնագետները:
- Ստացվում է, որ հակամարտության գոտում եղած խորհրդային և ռուսական արտադրության հակաօդային պաշտպանության համակարգերին փնովելը եղել է դիտավորյա՞լ: Արդյո՞ք նրանք կատարել են իրենց առաջադրանքը:
- Իհարկե կատարել են: Իսկ նման հաղորդագրություններին պետք է հանգիստ և զգույշ վերաբերվել: Այդ ամենը այն տեղեկատվական պատերազմի մի մասն է, որն անպայման ուղեկցում է թեժ պատերազմներին: «Բայրաքթար»-ը հիանալիորեն ոչնչացվում է երկու ճանապարհով՝ ՌԷՊ համակարգերով և զենիթահրթիռային համակարգերով: Օրինակ, Լեռնային Ղարաբաղում խոցված ԱԹՍ-ների ուղիղ կեսը խոցել են «Պանցիր»-ները: Այսինքն, ոչ վերջին նորացման «Պանցիր» հակաօդային պաշտպանության հրթիռային համակարգերը հայկական անձնակազմերով ինչպես տեսնում ենք բավականին լավ են աշխատել: Կարելի է պատկերացնել, թե ինչ արդյունք կլիներ, եթե ռուս մասնագետներով «Պանցիր ՍՄ» հակաօդային պաշտպանության հրթիռային համակարգեր լինեին այնտեղ:
- Հիմա նոր հակամարտություն է արյունահոսում մեկ այլ վայրում, և ըստ ամենայնի, Ուկրաինան նույնպես ապավինում է «Բայրաքթար»-ներին որպես հրաշք զենք...
- Այնտեղ իրավիճակն ավելի լուրջ է, բայց և ավելի կանխատեսելի: Մենք արդեն պատրաստվել ենք տարբեր զարգացումների: Ոչ մի ԱԹՍ չի ապահովի Ուկրաինայի հաղթանակը:
Կարեն Սիմոնյան
Pressmedia.am